Uitkomst voor gezin met dreigende schuld van een miljoen

Inwoners zijn in principe zelf verantwoordelijk voor het regelen van hun financiën en het organiseren van hulp bij zorgvragen. Maar als een situatie heel complex wordt, bijvoorbeeld doordat verschillende regelingen, instanties en wetten samenkomen, kan een kluwen ontstaan waarin zij de weg kwijt raken. Dat was ook het geval in deze casus. Op medisch advies verblijft het gezin – vader, moeder en twee kinderen – jaarlijks enkele maanden in het buitenland. Het warme klimaat heeft een positief effect op de gezondheid van de inmiddels volwassen en ernstig gehandicapte kinderen.

Beslissing met grote gevolgen

Hoewel moeder en kinderen staan ingeschreven op hun adres in Nederland, beslist de SVB in 2022 dat ze hun gewone woonplaats al zes jaar in het buitenland hebben. Als gevolg daarvoor verliezen zij met terugwerkende kracht het recht op regelingen en voorzieningen waarvan zij jarenlang gebruik hebben gemaakt. Het gezin keert terug naar Nederland, en de impact is groot: de zorgverzekering van moeder en zoon wordt met terugwerkende kracht beëindigd. Hierdoor kunnen zij geen sondevoeding meer bestellen. Tegelijkertijd dreigt terugvordering van PGB’s, Wajong en zorgtoeslag en lopen de verwachte schulden op tot meer dan één miljoen euro. Intussen gaat de gezondheid van de kinderen achteruit. Pogingen van moeder om de situatie recht te zetten lopen vast en de juridische procedure kost tijd.

PMM pakt regie en brengt partijen samen

De situatie komt onder de aandacht van de GGD in de Nederlandse woonplaats van het gezin, die zich ernstige zorgen maakt over de medische en financiële gevolgen. Omdat de GGD zelf geen invloed heeft op besluiten van de SVB en het zorgkantoor, schakelt zij het Landelijk Maatwerkloket Multiproblematiek van PMM in. Ook de SVB heeft ‘buikpijn’ van deze casus en klopt op dezelfde dag bij PMM aan. De hoofdvraag is: hoe kunnen we het medisch advies volgen, zonder dat de ouders daardoor financieel in de knel raken, en tegelijkertijd recht doen aan de bestaande wet- en regelgeving en het Nederlandse zorgstelsel? 

PMM pakt de regie, brengt alle betrokken partijen samen – waaronder de SVB, het UWV, het ministerie van VWS, de gemeente, het zorgkantoor en de zorgverzekeraar – en onderzoekt welke ruimte er binnen bestaande wetgeving mogelijk is. Op zoek naar een doorbraak maakt PMM bewust onderscheid tussen de situatie in het verleden, in het heden en de gewenste situatie voor de toekomst van het gezin.

Samen werken aan een doorbraak

Het lukt PMM om samen met alle betrokken partijen tot oplossingen te komen voor de verschillende problemen waarmee het gezin te maken heeft. Voor het heden wordt snel geschakeld met de SVB, die ervoor zorgt dat het gezin weer als woonachtig in Nederland wordt aangemerkt en de zorgverzekering kan worden afgesloten. Voor de Wajong-uitkering biedt de wet in bijzondere gevallen ruimte voor maatwerk. In dit geval besloot het UWV, met toepassing van een hardheidsclausule, de uitkering ook tijdens buitenlands verblijf voort te zetten.   

Voor de toekomst is afgesproken dat Nederland als woonland blijft gelden, zolang het gezin daar minimaal zes maanden per jaar verblijft. Daarmee behouden zij het recht op zorg en uitkeringen. Het zorgkantoor maakt afspraken over hoe het PGB ingezet moet worden, zowel tijdens het verblijf in Nederland als in het buitenland. Het zorgkantoor vordert het PGB niet terug. PMM vervulde in dit proces een sleutelrol door partijen te verbinden en gezamenlijke actie mogelijk te maken.

Systeemleren: wat zegt deze casus?

Deze casus laat zien dat het in complexe situaties niet altijd goed gaat wanneer inwoners zelf verantwoordelijk zijn voor het regelen van hun financiën en zorgvragen. Vooral als verschillende regelingen, instanties en wetten samenkomen, kan een kluwen ontstaan waarin mensen makkelijk de weg kwijtraken. Juist in zulke gevallen is het belangrijk dat organisaties de handen ineenslaan en over hun eigen domeinen heen kijken. Dat roept ook een bredere vraag op: nu neemt PMM de regierol op zich, maar hoe kunnen afzonderlijke organisaties deze verantwoordelijkheid in de toekomst beter zelf organiseren? PMM gaat hierover in gesprek met de betrokken organisaties.